Obok wielu ważnych upamiętnień żołnierzy walczących w Twierdzy Przemyśl, a także twórców austro-węgierskich fortyfikacji w Przemyślu, pojawiło się nowe – tablica poświęcona inż. Ferencowi Szabolcsowi, jednemu z architektów cmentarzy wojennych w Przemyślu. Uroczystość jej odsłonięcia na ścianie kamienicy przy ul. A. Mickiewicza 25 odbyła się 9 czerwca 2021 r. w obecności delegacji węgierskiej.

Do zadumy skłaniają nas dzisiaj monumentalne dzieła inż. Ferenca Szabolcsa takie jak kaplica cmentarna na cmentarzu zasańskim, pomnik, ściana pomnikowa i ich otoczenie, a także cmentarz niemiecki przy ul. Przemysława.

Powstanie tablicy, która przypomina jego postać, to jeden z wielu efektów wieloletniej współpracy pomiędzy Związkiem Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl a Instytutem Historii Muzeum Wojska w Budapeszcie, która ma na celu zachowanie pamięci historycznej związanej z Twierdzą Przemyśl i cmentarzami wojennymi z okresu I wojny światowej. Fundatorem upamiętnienia jest rząd Węgier, a zawisła ona w miejscu nieprzypadkowym – w budynku przy dzisiejszej ulicy Adama Mickiewicza 25 mieściła się niegdyś się Komisja Grobów Wojennych C.K. Monarchii.

węgrzy_9.jpeg

Na tablicy znajduje się wizerunek inż. Ferenca Szabolcsa, a poniżej wygrawerowane napisy zarówno w języku polskim jak i węgierskim, a także godło Węgier i herb Miasta Przemyśla. Uroczystego odsłonięcia upamiętnienia dokonali wspólnie pułkownik Vilmos Kovács Dyrektor Instytutu i Muzeum Historii Wojskowości w Budapeszcie, Mirosław Majkowski Przewodniczący Związku Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl i gospodarz miasta – Prezydent Wojciech Bakun. W uroczystości wzieła udział także pozostała część delegacji węgierskiej z Instytutu i Muzeum Historii Wojskowości w Budapeszcie, a także z naszego miasta partnerskiego Egeru z Burmistrzem Ádámem Mirkóczki.

węgrzy_2.jpeg

Przed tym uroczystym momentem delegacja węgierska spotkała się z Prezydentem Miasta Przemyśla Wojciechem Bakunem w przemyskim magistracie, gzdie rozmawiano o dalszej współpracy. Znakiem dotychczasowych dobrych jej efektów była przekazana przez pułkownika Vilmosa Kovácsa kopia figury lwa z Pomnika Obrońców Twierdzy Przemyśl w Budapeszcie. Ten stojący nieopodal mostu Małgorzaty na prawym brzegu Dunaju pomnik upamiętnia tysiące żołnierzy węgierskich poległych w trakcie pierwszego i drugiego oblężenia twierdzy Przemyśl.

węgrzy_5.jpeg

Po odsłonięciu tablicy delegacje udały się na cmentarz przy ul. Przemysława, gdzie na cmentarzu wojennym z okresu I wojny światowej złożono kwiaty upamiętniając walczących w Twierdzy Przemyśl.

Ostatnią częścią polsko – węgierskiego spotkania w Przemyślu było Sympozjum naukowe pn. „Zachowanie pamięci o poległych w Twierdzy Przemyśl – Wielka Wojna 1914-1918 ”, które odbyło się w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej. Podczas niego z wystąpieniami do zebranych zwrócili się:

  • płk Vilmos Kovács (dyrektor Hadtörténeti Intézet és Múzeum, Budapeszt), Artillery of the Przemyśl Fortress in 1914-1915
  • Tomasz Pomykacz (Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej), z tematem Kontrowersje wokół dowódcy obrony fortu I/1 „Łysiczka” w czasie rosyjskiego szturmu nocą 6/7 października 1914 r.
  • Mirosław Majkowski (Związek Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl), z tematem Cmentarze wojenne Twierdzy Przemyśl – stan badań