12 maja 1935 roku II Rzeczpospolitą wstrząsnęła informacja o śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego - jednego z filarów polskiej niepodległości, postaci która wywarła decydujący wpływ na politykę wewnętrzną i zagraniczną naszego kraju w okresie dwudziestolecia międzywojennego. 35 lat później, w dalekim Londynie odszedł generał Władysław Anders, dowódca Armii Polskiej w ZSRR, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, a wreszcie następca Prezydenta RP na uchodźctwie. Obydwóm tym niezwykłym postaciom, które miały ważny wpływ na współczesną historię Polski, oddali dzisiaj hołd przedstawiciele samorządu oraz Dowódcy Garnizonu Przemyśl.
W Przemyślu Marszałek Józef Piłsudski ma swoje wyjątkowe miejsce pamięci. Jest to popiersie i tablica znajdująca się u zbiegu ulic Wodnej i Mostowej, odsłonięte w 2018 roku, w setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. Przy odnowionym pomniku kwiaty złożyły delegacje samorządu: Prezydent Miasta Wojciech Bakun, Starosta Przemyski Jan Pączek, a także przedstawiciel Dowódcy Garnizonu Przemyśl. Znicz przed monumentem zapalił także Waldemar Wiglusz Prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Nauk im. Kazimierza Marii Osińskiego w Przemyślu.
Przed II wojną światową Józef Piłsudski nasze miasto przyznało Marszałkowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta, ale to nie jedyne jego związki z Przemyślem. O tajemniczym pobycie w grodzie nad Sanem jednego z twórców polskiej niepodległości możecie poczytać w artykule autorstwa Jacka Błońskiego zamieszczonym w miesięczniku "Nasz Przemyśl" w styczniu 2011 roku. Link do artykułu w wersji on-line:
Tajemnicza wizyta – Józef Piłsudski w Przemyślu
Także zmarły 51 lat temu w Londynie generał Władysław Anders miał w swoim życiorysie przemyski akcent. Naczelny wódz polskich sił zbrojnych na początku grudnia 1939, po aresztowaniu przez NKWD oczekiwał wraz z żoną na transport w wagonie na bocznicy kolejowej na Bakończycach. Państwo Mosiewiczowie z willi „Elżbieta” przy ul. Aleksandra Puszkina (d. Andrzeja Potockiego) nr 18 - zaprosili małżeństwo do siebie. Fakt ten przypinają nie tylko wspomnienia Pani Danuty Mosiewicz, ale także Generała w jego zbiorze wspomnień „Bez ostatniego rozdziału”. Fakt ten upamiętniono pamiątkową tablicą w 2006 r. Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Przemyśla i Regionu w 2006 r. ten wojenny epizod upamiętniono tablicą na elewacji willi „Elżbieta”, gdzie do niedawna mieściła się restauracja „Monarchia” i jedną z sal z pamiątkami po Generale. W 2016 roku córka Generała Anna Maria Anders, podczas pobytu w Przemyślu 3 grudnia posadziła pamiątkowy dąb na tejże posesji.
W tym roku po raz pierwszy oddaliśmy hołd generałowi pod wspomnianą tablicą. Kwiaty złożyli Prezydent Wojciech Bakun wraz ze Starostą Janem Pączkiem, przedstawicielem Dowódcy Garnizonu Przemyśl i Waldemarem Wigluszem. Obchody ubiegłorocznej okrągłej- 50 rocznicy śmierci Generała ze względu na epidemię, musiały się tylko ograniczyć się tylko do wizyty na cmentarzu Monte Cassino - Pani Anny Marii Anders, aktualnej ambasador przy Watykanie.
tekst i zdjęcia: Witold Wołczyk
opracowanie informacji o pobycie gen. Władysława Andersa w Przemyślu: Waldemar Wiglusz Prezes TPN w Przemyślu
