Tegoroczne uroczystości upamiętniające rocznicę agresji sowieckiej na Polskę i Dzień Sybiraka tylko z pozoru były podobne do tych, które od lat obchodzimy w mieście nad Sanem. 17 września 2019 roku minęło 80 lat od strasznych wydarzeń, które na zawsze zmieniły życie wielu pokoleń Polaków.
Pamięć o zbrodni, o której przez lata nie wolno było nawet mówić, o której nie uczono w szkole, którą usilnie próbowano wymazać… Ze świadomości narodu polskiego i z kart historii, przetrwała. Zachowała się i wciąż żyje. Nieustannie wraca i odnawia jak niezabliźniona rana.
Przemyślanie pamiętają. Każdego roku oddają hołd tym, którzy oddali swoje życie za marzenie o wolności, za Najjaśniejszą Rzeczpospolitą. Mimo upływu lat, nie zapominamy też o tych, co zmuszeni siłą, musieli opuścić swój rodzinny dom, swoich bliskich i przyjaciół, i udać się na nieznaną, nieludzką ziemię, z której nierzadko nie było już powrotu.
Rankiem, 17 września br., m.in.: Poseł na Sejm RP Andrzej Matusiewicz, przedstawiciele władz miasta – Wiceprezydent Bogusław Świeży oraz Przewodnicząca Rady Miejskiej Ewa Sawicka, Starosta Przemyski Jan Pączek i dowódcy Służb Mundurowych przy znajdującym się na Cmentarzu Wojskowym Grobie Katyńskim oddali cześć poległym bohaterom. Późniejsze uroczystości były już znacznie mniej kameralne. Msza Święta w kościele oo. Karmelitów Bosych w intencji ofiar sowieckiej agresji na Polskę oraz zmarłych i żyjących Sybiraków, której przewodniczył ks. prałat Mieczysław Rusin - proboszcz parafii katedralnej, zgromadziła całe pokolenia przemyślan. Podczas nabożeństwa okolicznościową homilię wygłosił duszpasterz Związku Sybiraków Oddział w Przemyślu - ks. prałat Jan Mazurek. Po Mszy uczestnicy wydarzenia udali się na Wybrzeże Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie przy pomniku Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia kontynuowano obchody. Tego dnia plac, na którym już od kilku lat stoi pomnik, zyskał to samo imię. Odsłonięcia tablicy dokonali: uczestnik bitwy o Monte Cassino, przemyślanin Jerzy Kostiuk, Minister Anna Schmidt-Rodziewicz, Wiceprezydent Miasta Przemyśla Bogusław Świeży oraz sekretarz przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków Marian Boczar.
- Wrzesień 1939 roku był bez wątpienia najkrwawszym miesiącem w dziejach naszego kraju. 17 dni temu wspominaliśmy rocznicę napaści Rzeszy Niemieckiej na Polskę, dziś wspominamy napaść drugiego z sąsiadów. Kiedy czytamy relacje z tamtych czasów, ludności cywilnej – także tej, pochodzącej z Przemyśla, to najmocniej uderza z niej wspomnienie o strachu. Strachu przed wojną i przed niewiedzą o tym, co może się za chwilę stać. Dziś, po wielu latach, już wiemy, że ten strach, to nie było najgorsze, co faktycznie nas spotkało… - powiedział Wiceprezydent Miasta Bogusław Świeży.
- 17 września 1939 roku Przemyśl został podzielony na pół. Ten dzień zapoczątkował też ciężki czas dla ludności z terenów wschodnich. Jaki wielki ból i cierpienie towarzyszyły ludności, która została wywieziona. Jesteśmy im winni pamięć, hołd i modlitwę (…) – dodał B. Świeży.
Wiceprezydent Miasta nie był jedynym, który opowiadał o konieczności pielęgnowania pamięci o naszych bohaterach. I o cenie, jaką przyszło im zapłacić za to, że dziś możemy powiedzieć, iż żyjemy w wolnym kraju. Przedmówcami Wiceprezydenta byli m.in.: Prezes przemyskiego oddziału Związku Sybiraków Stanisława Żak, Minister Anna Schmidt-Rodziewicz, Posłowie Andrzej Matusiewicz i Marek Rząsa, Wicewojewoda Podkarpacki Lucyna Podhalicz i Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Piotr Pilch.
Wtorkowa uroczystość była okazją do uhonorowania najbardziej zasłużonych dla szerzenia i podtrzymywania pamięci historycznej wśród najmłodszego pokolenia przemyślan. Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 15 im. Adama Mickiewicza w Przemyślu - Artur Mykita, wicedyrektor SP 15 Maria Młynarska i nauczyciele - polonistka Monika Góruk oraz historyk Marcin Duma – zostali wyróżnieni Odznaką Honorową Sybiraka za zasługi dla Związku Sybiraków i działalność patriotyczną. Chwilę później, Marian Boczar, który miał okazję wręczać pedagogom zaszczytne odznaczenia, sam otrzymał z rąk Wicewojewody Podkarpackiego Lucyny Podhalicz, nadany mu przez prezydenta RP Andrzeja Dudę Brązowy Krzyż Zasługi.
Organizatorami uroczystości byli: Prezydent Miasta Przemyśla Wojciech Bakun, Dowództwo Garnizonu Przemyśl oraz Związek Sybiraków Oddział w Przemyślu.
tekst: Agata Czereba
zdjęcia: Witold Wołczyk, Agata Czereba
