Jeszcze ciemno. Cisza wraz z delikatną mgłą oplatają letni, spokojny poranek… Za chwilę nadejdzie dzień, ale po nim, nigdy już nic nie będzie takie samo…
1 września 1939 roku – punktualnie za kwadrans piąta - niemiecki pancernik „Schleswig-Holstein” otworzył ogień na polską składnicę wojskową na Westerplatte. Właśnie wtedy rozpoczęła się najstraszniejsza z wojen. Czas, który zebrał potworne żniwo śmierci, bólu, głodu i okrucieństwa. Czas, który wciąż w nas tkwi. I na zawsze tkwić będzie…
80 lat po wybuchu II Wojny Światowej - 1 września 2019 roku o godzinie 4.45 przy Grobie Nieznanego Żołnierza odbyły się niezwykłe uroczystości rocznicowe. Tych, którzy wzięli w nich udział, na miejsce obchodów przywiodły setki biało-czerwonych zniczy… Kombatanci, wojsko, harcerze i przemyślanie. Wśród nich m.in.: Prezydent Miasta Przemyśla Wojciech Bakun, ks. Biskup Stanisław Jamrozek, Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Marek Rząsa, Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Piotr Pilch, Wiceprezydent Miasta Bogusław Świeży, Przewodnicząca Rady Miejskiej Ewa Sawicka, Radni, przedstawiciele Służb Mundurowych, stowarzyszeń oraz wielu innych.
Słowa, które padły tego ranka na Cmentarzu Wojskowym w Przemyślu, były równie przejmujące, jak oprawa wydarzenia…
- (…) Wrzesień 1939 roku rozpoczynający dla Polaków sześć ponurych lat okupacji, a dla całego świata konflikt na niespotykaną dotąd skalę, był wydarzeniem, które do tej pory pozostaje żywe w naszej pamięci. Często powtarzamy słowa, które mają dla nas szczególne znaczenie – „Nie wolno nam zapomnieć” – powiedział Prezydent Miasta Przemyśla.
- Nie zapominajmy więc o żołnierzach września i ich wkładzie w istnienie dzisiejszej, wolnej Polski. Przy każdej okazji składajmy hołd świadkom tamtych czasów, tym żyjącym i tym, którzy już od nas odeszli. Pielęgnujmy pamięć o skutkach wojny, ku przestrodze obecnych i przyszłych pokoleń – dodał Wojciech Bakun.
Prezydent przypomniał, że kilka godzin po zakończeniu przemyskich uroczystości, rozpoczną się międzynarodowe obchody 80. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej w stolicy Polski. W wydarzeniu weźmie udział wielu światowych przywódców. Hasłem przewodnim centralnych uroczystości będzie „Pamięć i Przestroga”, czyli to samo, które znalazło się na odlanym w przemyskiej ludwisarni dzwonie. Dzwonie, który trafi do Wielunia. Miasta, na które spadły pierwsze niemieckie bomby. Każdy z obecnych w Warszawie przywódców uderzy symbolicznie w dzwon (obecnie jest w polskiej stolicy), co będzie niejakim potwierdzeniem tego, iż słowa motta mają głęboki sens także dziś. A może nawet „zwłaszcza” dziś…
W Przemyślu – mieście, które jak żadne inne doświadczyło „rozdarcia” przez dwóch złowrogich zaborców, poniosło najbardziej nieodwracalne straty, a przede wszystkim – do samego końca dzielnie walczyło o wolność, także nadajemy wiernie sens wyrytym na dzwonie słowom.
Uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza stanowiły pierwszą część tegorocznych obchodów. Następnie przemyślanie wzięli udział w mszy świętej w Bazylice Archikatedralnej, podczas której modlili się za poległych w II Wojnie Światowej. Po nabożeństwie udali się na Plac Berka Joselewicza, przed budynek Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, gdzie odsłonięto tablicę upamiętniającą Żołnierzy 22. Dywizji Piechoty Górskiej. Gościem honorowym uroczystości był 95-letni przemyślanin, żołnierz walczący pod Monte Cassino, major Jerzy Kostiuk. Bohater wraz z fundatorem tablicy Mieczysławem Drozdem, Prezydentem Miasta Przemyśla Wojciechem Bakunem, dowódcami 5. Batalionu Strzelców Podhalańskich w Przemyślu – byłym płk. Marcinem Duszą i obecnym ppłk. Marcinem Zalewskim oraz naczelnikiem Wydziału Promocji i Kultury UM w Przemyślu Januszem Łukasiewiczem, odsłonili pamiątkową tablicę. Zgromadzonym przed muzeum historię 22. Dywizji Piechoty Górskiej opowiedział historyk, nauczyciel i pracownik MNZP Lucjan Fac.
Wszystkich Państwa zapraszamy do odwiedzenia znajdującej się na Placu Niepodległości wystawy „Ukradzione Dzieciństwo” oraz do udziału w koncercie, będącym integralną częścią tegorocznych obchodów rocznicowych – „W Hołdzie Wolności”, który odbędzie się 14 września o godzinie 19.00 na Zamku Kazimierzowskim.
tekst: Agata Czereba
zdjęcia: Janusz Łukasiewicz, Agata Czereba
