Rozkaz o rozpoczęciu walk z okupantem 1 sierpnia 1944 roku w Warszawie wydał Komendant Główny Armii Krajowej generał Tadeusz Bór-Komorowski. W 79. rocznicę rozpoczęcia powstania warszawskiego, jak co roku dla upamiętnienia poległych i tych którzy przeżyli, w wielu miejscach w Polsce zabrzmiały syreny alarmowe. Tak również było w Przemyślu, gdzie o tej godzinie pod Pomnikiem Orląt Przemyskich rozpoczęły się główne uroczystości poświęcone powstaniu. Do udziału w nich zaprosili mieszkańców Przemyśla Prezydent Miasta Przemyśla, Starosta Przemyski, Dowódca Garnizonu Przemyśl oraz Hufiec ZHP Ziemi Przemyskiej im. Orląt Przemyskich.
Uroczystości pod pomnikiem poprzedziła Msza Święta w intencji uczestników oraz ofiar powstania warszawskiego w kościele pw. Św. Trójcy. Same rocznicowe spotkanie uświetniła swoją obecnością Kompania Honorowa Wojska Polskiego oraz poczty sztandarowe. Udział wzięli kombatanci, przedstawiciele samorządów z Przemyśla i okolic, przedstawiciele służb mundurowych, drużyny harcerskie z Hufca ZHP Ziemia Przemyska, rekonstruktorzy w powstańczych strojach, liczni mieszkańcy.
Swoją obecnością zaszczycił też uroczystość Poseł na Sejm Marek Rząsa:
- Co roku spotykamy się tutaj przed pomnikiem Orląt Przemyskich, w mniejszym lub większym gronie, ale zawsze w wielkim poczuciu honoru i dumy. Dumy, że możemy chylić czoła przed nielicznymi już dzisiaj kombatantami, członkami Szarych Szeregów. Jesteśmy zaszczyceni, że możemy chylić dzisiaj przed Wami głowy, dzisiaj tutaj przed wami stanąć. (...) Jakie przesłanie niosą Ci ludzie dla młodego pokolenia? Kochaj swoją Ojczyznę, kochaj Polskę, bądź dumny z jej flagi, bądź dumny z jej godła, z jej hymnu. Jeśli przyjdzie taki moment, oby nigdy, chwyćcie za broń, żeby jej bronić. Chwała zwyciężonym, chwała bohaterom!
Andrzej Huk, Wójt Gminy Przemyśl rozpoczął swoje wystąpienie pieśnią napisaną ponad 40 lat temu, po lekturze książek opisujących powstańców warszawskich, w tym pamiętników komendanta Szarych Szeregów Stanisława Broniewskiego ps. Orsza:
- Jesteśmy tutaj bo uważamy, że 1 sierpnia to dzień szczególny w naszej historii. Dzień, który wymaga uczczenia pamięci tych, którzy odeszli na wieczną wartę walcząc o wolność Warszawy, walcząc o wolność Polski. Jesteśmy, bo wychowaliśmy się na etosie powstania warszawskiego, tak jak tutaj na kresach polski na etosie Orląt Przemyskich i Lwowskich. Jesteśmy tutaj, bo czujemy, że dorobek naszych przodków, ich walka, zasługują na szczególną pamięć.
Do tych słów dołączył oczywiście Wiceprezydent Bogusław Świeży w swoim wystąpieniu:
- Cieszę się, że są tu harcerze, bo to Wy jesteście spadkobiercami powstańców warszawskich. Stoicie w wyjątkowym miejscu, stoicie przy specyficznych powstańcach przemyskich - Orlętach Przemyskich. To w zasadzie taka sama młodzież, jak w Warszawie i Przemyślu, macie swoje wzorce i tam i tutaj. Czerpcie z nich i korzystajcie.
Kończąc wystąpienia uczestników Komendant Hufca ZHP Ziemia Przemyska podharcmistrz Remigiusz Łuc oddał honory i podziękował przede wszystkim żyjącym kombatantom, wskazując na jednego z nich, biorącego udział w uroczystości, represjonowanego w czasach PRL-u Mariana Kasprowicza.
W trakcie uroczystości odczytany został apel poległych, a Kompania Honorowa oddała salwę honorową ku czci poległych. Spotkanie zakończyło złożenie wieńców przez delegacje.
Tekst i zdjęcia: Witold Wołczyk
